تاریخچه انجمن مدیریت فناوري
دومين نامة درخواست تصويب انجمن در تاريخ 15 / 11 / 79 به وزارت علوم، تحقيقات و فناورى ارسال شد. براى دومين بار موضوع انجمن در تاريخ 28/12/79 مطرح و مورد مخالفت قرار گرفت. پس از تغيير معاون پژوهشى وزارت علوم ، تحقيقات و فناورى و جايگزينى دکتر منصورى به جاى دکتر توکل، براى سومين بار تقاضاى تأسيس انجمن علمى مديريت تکنولوژى در تاريخ 9 / 11 / 80 به کميسيون مربوطه ارسال شد و در تاريخ 11 / 2 / 81 براى سومين بار مطرح و مورد موافقت قرار گرفت.
اعضاى هيأت مؤسسين انجمن، 25 نفر از متخصصان، محققان و مديران با تجربة کشور از دانشگاهها و سازمانهاى مختلف هستند که اسامى آنها در بخش هيئت موسس آمده است. لازم به ذکر است مرحوم دکتر تقى ابتکار نيز از بنيانگذاران اصلى اين انجمن و از جمله امضاکنندگان طرح تأسيس آن بودند که در اينجا يادشان گرامى داشته مىشود. به منظور آگاهى از انگيزههاى تشکيل اين انجمن و مفهوم کلى مديريت تکنولوژى که در هنگام تاسيس انجمن در نظر اعضاى هيات موسسين بوده است ، به بيان مطالبى در اين خصوص خواهيم پرداخت.
طرح توجيهى تأسيس انجمن علمى مديريت فناوري ايران
هيأت مؤسس "انجمن علمى مديريت فناوري ايران" که از اين به بعد به اختصار "انجمن" ناميده مىشود، پس از تشکيل جلسه هيأت مؤسسين و بحث و بررسى لازم، طرح توجيهى زير را جهت تصويب انجمن در دفتر انجمنهاى علمى وزارت فرهنگ و آموزش عالى تهيه نموده و به تصويب رساندهاند.
معرفى رشتة مديريت فناوري
رشتة مديريت فناوري براى اولينبار در سال 1981 در انستيتو تکنولوژى ماساچوست در مقطع کارشناسى ارشد ارائه شد. از آن موقع تاکنون دهها دانشگاه اقدام به ايجاد دورههاى آموزشى متنوعى در مقاطع مختلف تحصيلى، شامل دورههاى کوتاهمدت چندروزه تا دورههاى دکتراى تخصصي نمودهاند و در حال حاضرصدها تشکل ملى و بينالمللى اعم از انجمنهاى تخصصى، مؤسسات آموزشى، شرکتهاى مشاورهاى و مانند آنها در حوزة مديريت تکنولوژى، در کشورهاى مختلف فعال مىباشند
هدف اصلى مديريت فناوري آن است که با شناخت صحيح ماهيت تحولات فنى، بالاخص در حوزة تکنولوژىهاى پيشرفته تلاش نمايد تحولات فوق را آنچنان ساماندهى نمايد که نهتنها شرکتها و بنگاههاى مختلف بتوانند با اطمينان به تکنولوژىهاى خود اتکا نمايند، بلکه با فرصتطلبى، زمينه موفقيت آنها را در عرصة رقابت جهانى نيز فراهم نمايد.
مديريت فناوري برخلاف رشتههاى مديريت صنايع و مهندسى صنايع که همّ اصلى خود را صرف بهبود و ارتقاى کارايى توليد نمودهاند، سعى دارد با تمرکز بر روى "تکنولوژي" و فرايندهايى همچون تحقيق و توسعه، نوآورى، انتقال تکنولوژى و همکارى تکنولوژى، نحوة بهکارگيرى تکنولوژىهاى جديد و تعميق تکنولوژىهاى موجود را در بنگاههاى مختلف توليدى و خدماتى، تعيين و مديريت نمايد.مباحث اصلى رشتة مديريت تکنولوژى بهخوبى نشانگر وجوه تمايز اين رشته از ساير رشتههاى تخصصى است؛ مباحثى که برخى از مهمترين آنها بهشرح زير هستند :
- مديريت فرآيند نوآورى در توسعة محصولات جديد
- مديريت واحدهاى تحقيق و توسعه
- روشهاى ارزيابى تکنولوژى
- روشهاى انتقال تکنولوژى
- تصميمگيرى در خصوص تکنولوژىهاى جديد
- برنامهريزى استراتژيک تکنولوژىهاى جديد
در بسيارى از دانشگاههاى ارائه دهندة رشتة مديريت فناوري علاوه بر مديريت فناوري رشتههايى همچون MBA و مهندسى صنايع نيز ارائه شدهاند که دروس فوق در آنها وجود نداشته است. اين نکته نشان مىدهد که دروس فوق باعث تمايز رشتة مديريت فناوري از ساير رشتهها شده و اين تمايز تا اندازهاى استکه دانشگاههاى مذکور مجبور به تأسيس رشتة مديريت تکنولوژى در کنار ساير رشتهها شدهاند. اهداف و انگيزههاى تشکيل انجمن چنانکه در اساسنامة الگوى انجمنهاى علمى ذکر شدهاست، هدف از تشکيل انجمنهاى علمى، انجام فعاليتهاى آموزشى و پژوهشى حول يک رشتة علمى و کمک به ارتقاى آن رشته مىباشد. رشتة مديريت فناوري نيز چنانکه معرفى شد يکى از رشتههاى مهم دانشگاهى و متمايز از شاخه هاى ديگر مديريت بوده و از آنجا که کشور ما در آستانة ايجاد اين رشته در دانشگاهها مىباشد، ايجاد يک انجمن علمى حول اين رشته در اين مقطع زمانى بسيار لازم به نظر مىرسد.
رويکرد دانشگاههاى مهم کشور از جمله صنعتى شريف، علم و صنعت، تربيت مدرس و تهران در ارائة قريبالوقوع اين رشته در سطح کارشناسى ارشد و نياز به تدوين سيلابس دقيق و علمى دروس و انتخاب هيأت علمى مورد نياز آن، فراخوانى، اجتماع و همکارى کلية صاحبنظران و کارشناسان اين رشته را مىطلبد که تنها در قالب يک انجمن علمى ميسر خواهد بود. انجمنهاى علمى ساختارى مطمئن و باز جهت ورود و نقشآفرينى کلية صاحبنظران يک رشتة علمى بوده و نتايج عملکرد آنها متکى بر نظرات اکثريت اعضا خواهد بود. لذا اگر مراحل مختلف ايجاد رشتة مديريت فناوري در دانشگاههاى کشور متأثر از هدايت علمى چنين انجمنى باشد، راه بر روى هر گونه تنگنظرى و اعمال سليقة شخصى در انتخاب مواد درسى، منابع و مدرسين اين رشته بسته شده و با يارى خداوند ارائة اين رشته در دانشگاهها قرين موفقيت خواهد گشت.
اما اگر در طراحى اولية اين رشته جهت ارائه در دانشگاهها، از پتانسيل علمى موجود در کشور حداکثر استفاده صورت نگرفته و دچار تصميمگيريهاى سليقهاى گرديم ممکن است پايهگذارى غلط آن تصويرى مشوّه از اين رشته در اذهان ايجاد کرده و حتى اصلاح آن در آينده را با مشکل روبرو سازد. وجود انجمن همچنين خواهد توانست باعث نزديکى و هماهنگى هرچه بيشتر دانشگاههاى ارائه دهندة رشتة مديريت فناوري شود که عامل مهمى در موفقيت کلى آن خواهد بود.نکتة اساسى ديگرى که تأسيس اين انجمن را لازم نموده و يکى از انگيزههاى اصلى آن است، گرايش و استقبال ارگانهاى مختلف کشور به مديريت فناوري و مبانى نظرى آن است. استقبال از اولين دورة عالى مديريت فناوري در دانشگاه صنعتى شريف، يکى از علائم روشن اين گرايش است. ارگانهايى همچون وزارت صنايع، مؤسسة آموزشى تحقيقاتى صنايع دفاعى، سازمان صنايع هوايى نيروهاى مسلح، دفتر همکاريهاى فنآورى رياست جمهورى و سازمان پژوهشهاى علمى و صنعتى ايران نه تنها اسماً در ليست حاميان اين دوره قرار داشتند بلکه حضور مسئولان ارشد آنها به عنوان مدرس، عضو کميتة علمى و حتى شرکتکننده در اين دوره نشانگر توجه ويژة ارگانها به اين موضوع است. اينکه ارگانها و بخشهايى همچون معاونت پژوهش و فنآورى وزارت صنايع، دفتر همکاريهاى فنآورى و خصوصاً وزارت فرهنگ و آموزش عالى، به تغيير نام روى آورده و بر افزودن واژة "فنآوري" در عنوان خود تأکيد مىکنند، نشانگر اينست که تمايز مقولة "فنآوري" از مقولاتى چون "علم"، "صنعت" و "پژوهش" بر مسئولان کشور بيش از پيش آشکار گشته و اين تشخيص بجا، نگاه اين ارگانها به موضوع مديريت فناوري، مستقل از مديريت صنعتى، مديريت علمى و امثالهم را در پى خواهد داشت. گرايش مذکور به حدى است که برخى ارگانها همچون مؤسسة آموزشى تحقيقاتى صنايع دفاعى، فعاليت نظرى و آموزشى پيرامون مديريت فناوري را تا حد ارائة چند دورة آموزشى و پيگيرى دورة دکتراى آن دنبال کردهاند و حتى با دعوت از صاحبنظران اين رشته به طور رسمى خواستار فعاليت پژوهشى و آموزشى آنان در سطوح مختلف ارگان خود گشتهاند. انجمن نه تنها مىتواند بخشى از اين گرايش و تقاضاى گسترده را پاسخ گويد بلکه نقش منحصر به فردى در ايجاد ارتباط و نزديکى فکرى اين ارگانها با يکديگر و همچنين با دانشگاهها مىتواند داشته باشد. اين انجمن در صورت موفقيت و فعاليت گستردة خود به تفاهم و همکارى بخشهاى صنعتى، دفاعى و دانشگاهى که ارکان نظام تکنولوژى کشورند کمک مىکند چرا که فعاليتهاى پژوهشى و فرهنگسازى آن، منجر به شناخت و طرح دقيق نظرات و ديدگاههاى مختلفى که در زمينة مديريت فناوري در کشور وجود دارد شده و بدين ترتيب بستر مناسب تبادل نظر و هماهنگى و بالاخره تدوين سياستهاى کلان تکنولوژى کشور به خواست خدا فراهم خواهد شد. در واقع بدون وجود زيرساخت فرهنگى و فکرى مديريت تکنولوژى در کشور، هماهنگى ارگانها و بخشهاى مختلف کشور در اين زمينه ممکن نگشته و تصميمات و راهحلهاى به اجرا درآمده، معمولاً سطحى و بىنتيجه خواهند بود.
به طور خلاصه توجه دانشگاههاى کشور به ارائة رشتة مديريت فناوري از يک طرف و گرايش ارگانهاى مختلف به فعاليتهاى علمى و پژوهشى در اين زمينه از طرف ديگر، شرايط مساعدى جهت ارتقاى رشتة مديريت فناوري در کشور و تقويت زيرساخت فکرى و فرهنگى تکنولوژى در کشور به وجود آورده است که تنها با ايجاد يک انجمن علمى فراگير در اين زمينه مىتوان از اين فرصت استثنايى بهره جسته و در راه توسعة فناوري و تقويت پشتوانههاى توليد و اقتصاد کشور انجام وظيفه نمود.
فعاليت هاى انجمن مديريت فناوري تا به امروز
- برگزارى سالانه کنفرانس مديريت فناوري
- برگزارى سالانه همايش متخصصان و فعالان مديريت فناوري ايران
- برگزارى هم انديشى ها و سمينارهاى علمى و تخصصى
- برگزارى کارگاه ها و دوره هاى آموزشى
- همکارى و مشارکت در برگزارى ساير کنفرانس ها و همايش هاى مرتبط با مديريت فناوري
- همکارى با نهادها و سازمان هاى داخلى مرتبط با حوزه علم و فناوري
- مشاوره به نهادهاى مسئول در تدوين برنامه هاى مختلف توسعه در کشور
- همکارى با مجامع بين المللى فعال در حوزه مديريت تکنولوژى
- مشاوره و همکارى در راستاى رفع مشکلات بنگاه هاى صنعتى در حوزه مديريت فناوري
- تشکيل شبکه متخصصان مديريت فناوري
- انتشار خبرنامه داخلى پيام مديريت فناوري
- راهاندازى کتابخانه تخصصى مديريت فناوري
- راه اندازى و به روز رسانى وب سايت انجمن مديريت فناوري ايران
- انتشار فصلنامه علمى - پژوهشى سياست علم و تکنولوژى با مشارکت مرکز تحقيقات سياست علمى کشور
- همکارى با صدا و سيما و خبرگزاريهاى مختلف در توليد برنامه ها و اخبار مرتبط با حوزه مديريت فناوري
--- حسن صفرلو --